Najważniejszy element nowej poprawnej techniki biegowej jest zarazem najbardziej ulotny: chodzi o percepcję. Krótko mówiąc, percepcja jest zdolnością umożliwiającą adaptowanie się i naukę. To system wejścia-wyjścia: odbierasz informacje sensoryczne, które mózg następnie analizuje w celu podjęcia decyzji. Jeśli chodzi o bieganie, percepcja pozwala dostroić się do niuansów techniki. Lepsze poznanie tak zwanego progu absolutnego – punktu, w którym jakiś bodziec staje się zauważalny dla Twoich zmysłów – jest konieczne do poprawienia techniki biegowej. Wielu biegaczy twierdzi, że ląduje na przedniej części stopy, ale na filmach pokazujących ich w biegu okazuje się, że w istocie lądują na pięcie. Ich percepcja nie jest rozwinięta na tyle, by zauważyli różnicę między dwoma rodzajami lądowania i wprowadzili poprawki.

Aby zostać lepszym biegaczem, musisz nauczyć się dostrzegać tego rodzaju różnice, zanim zaczniesz wprowadzać sukcesywne modyfikacje w technice biegu. Aby pojąć system percepcji, musisz wiedzieć, jak odróżnić dane sensoryczne od świadomości i uczuć. Jednocześnie powinieneś dowiedzieć się, w jaki sposób wiążą się wymienione elementy percepcji i na czym polega ich wspólne działanie.

POSTAWA SPRĘŻYSTA

Najlepszy sposób na zbadanie niuansów percepcji polega na przyjęciu podstawowej pozycji wyjściowej dla wszystkich ćwiczeń postawy sprężystej. Postawa sprężysta jest czymś więcej niż zwykłym staniem. To fundament działania – zarówno psychicznego jak i fizycznego.

1. zdejmij buty.

2. Przenieś ciężar ciała na poduszki stóp (nie na palce!)

3. Ugnij kolana tak, by znalazły się nad palcami.

4. Lekko pochyl górną część ciała, aby ramiona znalazły się nad biodrami, a biodra nad poduszkami stóp. Powinieneś móc wykreślić linię prostą przechodzącą przez poduszkę stopy, biodro i ramię aż do ucha (pamiętaj ciało ma być proste, w jednej linii. Podstawowym błędem jest pochylenie się tylko od pasa w górę!).

5. Ugnij łokcie; przedramiona powinny się znajdować powyżej linii pasa, ale poniżej barków.

6. Uaktywnij mięśnie głębokie, od pośladkowych do ramion, wciągnij brzuch i ściągnij łopatki.

7. Upewnij się, że broda jest ustawiona poziomo, a oczy są skierowane na wprost. 

8. Przygotuj psychicznie ciało do ruchu, jakbyś czekał na strzał startera przed wyścigiem. Porównaj postawę sprężystą do tego, jak zazwyczaj stoisz. Jesteś bardziej czujny? Bardziej skupiony? Lepiej przygotowany do działania? Znakomicie. Jesteś w idealnej pozycji do badania potęgi percepcji.

9. Zrób zdjęcie, aby sprawdzić czy wyglądasz dokładnie tak samo jak opisałem powyżej i dokonaj korekt.

DANE SENSORYCZNE

Ten aspekt percepcji obejmuje wszystkie informacje rejestrowane przez Twoje zmysły (zmysł wzroku, słuchu, dotyku, smaku i węchu). Utrzymując postawę sprężystą. zamknij oczy i zwróć uwagę na smak w ustach, fakturę odzieży i powiewy wiatru (bądź ich brak). Utrzymując ciężar masy ciała na poduszkach stóp, wczuj się we wrażenia płynące z kontaktu skóry z podłożem. Otwórz oczy i przyjrzyj się temu, co widzisz przed sobą. Jaki zapach czujesz? Zastanów się nad działaniem swojego „szóstego zmysłu”, propriocepcji. Podczas gdy inne zmysły zbierają informacje ze źródeł zewnętrznych, propriocepcja gromadzi dane z rozmaitych źródeł wewnętrznych – receptorów neuronalnych zlokalizowanych w uchu wewnętrznym, które sygnalizują ruch oraz orientację ciała, a także receptorów w mięśniach i ścięgnach, odpowiadających za ruch oraz stabilność.

Mózg podświadomie odbiera informacje zwrotne związane z ruchem, równowagą oraz położeniem ciała w przestrzeni. Aby sprawdzić swoją propriocepcję, pochyl się najdalej, jak potrafisz, by nie musieć podeprzeć się nogą przed upadkiem . Jeśli stracisz równowagę, przyjmij znowu postawę sprężystą i ponów próbę, aż oszacujesz położenie progu równowagi. Wybitni sportowcy mają tak wyczuloną propriocepcję, jak szefowie kuchni są wrażliwi na smaki i zapachy. Im dłużej będziesz ją rozwijał, tym lepiej będziesz potrafił dostroić się do tego, co dzieje się z ciałem podczas biegu.

ŚWIADOMOŚĆ

Świadomość to po prostu zdolność do odbierania bodźców, jakich dostarczają zmysły. Przed chwilą, kiedy zwracałeś uwagę na bodźce zmysłowe, uaktywniłeś świadomy aspekt percepcji. Aby pójść o krok dalej, ponownie zamknij oczy i zacznij słuchać.

 Czy potrafisz umiejscowić źródła dźwięków względem ciała? W ten sposób odbierasz dane sensoryczne i wykorzystujesz je do wyciągania wniosków dotyczących Twojego otoczenia, Nie wszystkie dane sensoryczne docierają do naszej świadomości. Jest ich po prostu zbyt wiele. Kiedy podajesz komuś piłkę podczas gry, nie myślisz: zamierzam cofnąć prawą stopę o piętnaście centymetrów, następnie unieść ją o centymetr nad ziemię i przemieścić do przodu o dwadzieścia cztery centymetry. Dane sensoryczne są przetwarzane na działanie poza granicą świadomości. Z drugiej strony większość z nas nie rejestruje wszystkich przydatnych informacji sensorycznych dostępnych dla umysłu, a jak w przypadku każdej czynności, im dłużej będziesz trenował świadome odbieranie takich bodźców, tym więcej informacji będziesz miał do dyspozycji. Podczas wykonywania kolejnych lekcji zogniskujesz świadomość na najważniejszych elementach biegu.

UCZUCIA

Uczucia mają związek z odczuwaniem przyjemność i bólu – podczas treningu są to ważne informacje zwrotne. Prawidłowe odbieranie uczuć pomoże Ci w rozróżnieniu między dobrym a złym bólem. Dobry ból może po prostu oznaczać, że trening idzie zgodnie z planem i osiągasz założone efekty (na przykład zmęczenie układu sercowo-naczyniowego albo mięśniowego). Zły ból to dotkliwy ból wynikający z kontuzji, który oznacza, że powinieneś przerwać trening i zabrać się za rekonwalescencję. Wróć do postawy sprężystej i wsłuchaj się w swoje uczucia. Czy coś Cię boli? Czy ta postawa jest bardziej, czy mniej komfortowa niż ta, jaką zazwyczaj przybierasz, stojąc? Czy potrafisz rozróżnić dyskomfort związany z wysiłkiem (w tym przypadku polegającym na uaktywnieniu mięśni głębokich) od bólu, który należy leczyć?

POŁĄCZENIE WSZYSTKICH ELEMENTÓW

Percepcja nadaje znaczenie wszystkim informacjom, świadomości i uczuciom. Jest to proces polegający na przekazywaniu bodźców sensorycznych – zarówno świadomych, jak i nieświadomych – z powrotem do mózgu, gdzie surowe dane dostarczane przez zmysły są gromadzone, analizowane, korelowane i oceniane, zanim ciało przystąpi do działania. Tak jak mięsień, percepcję należy trenować i rozwijać.

 Wybitni sportowcy są geniuszami percepcji organizmu. Są w pełni świadomi własnego położenia w przestrzeni i doskonale wiedzą, jak skorygować układ ciała, by znalazło się dokładnie tam, gdzie oczekują. Światowej klasy biegacze maja podwyższoną percepcję przechodzenia ciała przez, kolejne fazy biegu oraz tego, jak zsynchronizować mięśnie, by zadziałały we właściwej kolejności i w odpowiednim czasie, Ich ciało jest jak instrument. Nie da się posiąść takiej umiejętności, idąc na skróty. Możesz przeczytać o niej w książce albo mieć trenera, który rozłoży Twoją technikę na elementy pierwsze, ale ostatecznie sam musisz poczuć niuanse zmian zachodzących w ciele i nauczyć się wprowadzać odpowiednie poprawki. To oznacza, że powinieneś wczuć się w proces biegu, a nie się od niego odcinać.

W sporcie i w fitnessie zdobywanie umiejętności wiąże się z rozwojem wzorców biomechanicznych, które polegają na uczeniu się nowych sposobów posługiwania się ciałem. Robienie postępów jest ograniczone percepcją i zdolnością do odróżniania jednego ruchu od drugiego. Rozwijanie percepcji biegowej powinno więc wchodzić w skład każdego Twojego treningu. Tymczasem zaś, nawet jeśli zamierzasz utrzymywać dotychczasowy kilometraż w starych butach, już teraz możesz zrobić jedną ważną rzecz: zostaw swój telefon z podcastami w domu! Wczuj się w odgłosy biegania: w dźwięk stóp wchodzących w kontakt z pod- łożem i w częstotliwość tego kontaktu. Możesz uważać, że dystans i czas spędzony w biegu stanowią głównie fizyczne wyzwania, ale fakt jest taki, że biegacze męczą się psychicznie, fizycznie albo duchowo, zanim osiągną stan prawdziwego wyczerpania. Ciało jest w stanie sprostać dystansowi, ale umysł nie potrafi się skupić i utrzymać właściwej techniki. Wielu z nas traktuje bieganie jako ucieczkę od codziennego życia albo sposobność do przemyślenia problemów i nabrania dystansu do świata. Inaczej mówiąc, kiedy biegamy, wykorzystujemy naszą energię psychiczną do radzenia sobie z problemami innymi niż bieganie. Choć może to mieć jakieś walory terapeutyczne, nie zostaniesz dzięki temu lepszym biegaczem. Jeśli Twoim faktycznym celem jest biegać lepiej, musisz wygospodarować inny czas na życiowe rozważania, abyś mógł podejść do biegu ze świeżym umysłem i w skupieniu – bez uciekania się do urządzeń, które pozwalają mózgowi się wyłączyć.

Maciej Jagusiak

Pose Method Running Technique Specialist

Patronite, gdzie możesz zostać Patronem i wesprzeć moją działalność edukacyjną Pan Jagoda poprzez: https://patronite.pl/panjagoda i dzięki czemu ćwiczyć ze mną technikę biegania (dostaniesz dostęp do grupy dla której każdego dnia robię krótkie zajęcia poprawiające technikę biegu). Jeżeli płatność to za dużo, pomożesz mi, jeżeli puścisz moje wpisy dalej, tak, by rosło grono zdrowiej biegających czytelników. Dzięki!